Finansal tablolar analizi, başka bir değişle mali tablolar analizi işletmenin bilanço ve gelir tablosu verilerine dayanarak bir çok farklı yöntemle (yatay analiz, dikey analiz, trend analizi gibi) işletmenin dönemsel bazlı performansını gösteren, alınması gereken aksiyonları belirlememize yardımcı olan analizdir.
Mali tablolar analizini yapmak bir zorunluluk olmasa da önemli bir sorumluluktur ve bu sorumluluk tamamen işletmeye aittir. Peki finansal okur yazarlığın çok yetersiz olduğu ülkemizde KOBİ’lerde mali tablolar analizini kim yapıyor? Bu sorunun cevabına tabi ki finans müdürleri demeyi çok isterdim. Ancak 2022 yılında güncellenen KOBİ tanımına göre, bir çok işletmede finans departmanının ve/veya finans müdürünün olmadığı anlaşılıyor. Bu nedenle mali tablolar analizi bir çok işletme tarafından yapılmıyor.
Finansal Tablolar Analizi’nin Yapılması Neden Önemlidir?
Finansal tablolar analizi, eğer bir işletme sahibiyseniz sağ kolum diye hitab edebileceğiniz kavramdır. Finansal tablolar analizi size şirketinizin mevcut durumlarda borç ödeyebilme gücünü, şirketinizin değerini, hangi risklere karşı karşıya olduğunuzu, yıllar itibariyle gelişiminizi ve ileriki dönemler için alınabilecek aksiyonları net bir şekilde gösterir. Tabi bu değerleri değerlendirmeyi bilmeniz ve mali tablolarınızın ne anlattığını bilmeniz çok önemlidir. Eğer önünüzdeki matematiksel değerleri değerlendirmeyi bilmiyorsanız bu değerler sadece kağıt üzerinde yazılı olan rakamların önüne geçemez.
Finansal Tablolar Analizi’ni Kim, Neden Kullanır?
Finansal tablolar analizi’ni şirket sahipleri, kredi veren finans kuruluşları, yatırımcılar, yöneticiler, tedarikçiler, devlet kurumları başta olmak üzere birçok alanda kullanılır.
Şirket sahibiyseniz, mali tablolar analizi size şirketinizin geçmiş dönemlerle karşılaştırmalı olarak durumunu özetler. Bu özet tablo ise bu işe devam edip etmemekte karar almanızda yardımcı olur. Risk unsurlarını ortaya çıkarır ve size aksiyon planı oluşturmak kalır.
Yatırımcıysanız; doğru karar verebilmek için şirketin hedefleri ve hikayesi öncelikli olmakla birlikte mali tabloları size bir çok şeyi anlatır. Bu da size doğru bir yatırım aracına yatırım yapmanıza yardımcı olur.
Yöneticiyseniz; Şirket için alınacak yatırım kararlarında(makine yatırımı, yeni proje, yeni iş kolları vs.) Mali tablolar analizine mutlaka ihtiyacınız olacaktır. Eğer bir tesis yatırımı yapacaksanız ve bunu öz kaynaklardan daha çok dış kaynak finansmanı kullanacaksanız, mevcut borçlanmayı mutlaka iyi analiz etmelisiniz. Yöneticiler finansal tablo analizini yatırım, finansal güç ve şirketin operasyonel süreçlerinde bir karar alacaksa mutlaka incelemelidir.
Kredi veren kuruluşsanız; en özet haliyle mali tablolar analizini verdikleri borç parayı geri alabileceklerinden emin olmak için yaparlar. Şirketlerinin finansal tablo analizleri kredi karar noktasında ciddi bir mekanizmadır. Şirket ortağı olarak kendinizi sözel ne kadar güzel ifade etseniz de mali verileriniz bunu yansıtmıyorsa işiniz çok zor.
Tedarikçiyseniz; mali tablolar analizini yapmak istemesi çok haklı bir gerekçedir. Tıpkı bankalar gibi mal/ürün verdiği müşterisinin geri ödeme performansı mutlaka değerlendirmek isteyecektir. Aynı şekilde mal alımı yaptığınız tedarikçinin de malın devamlılığı için tedarik sürecinde finansal zorluk yaşayıp yaşamayacağı çok önemlidir.
Finansal Tablolar Analizi’nin Amacı Nedir ve Kim Yapar?
Mali tablolar analizi’ni kim yaparsa yapsın hepsinin ortak amacı “karar alma” mekanizmasını güçlendirmektedir. Bu karar alma süreci bir çok kişi için farklı araçlara ulaştırsa da ulaşılacak tek amaç doğru adımlar atabilmektir.
Finansal tabloların analizi ülkemizdeki şirketlerde genellikle sadece kredi ihtiyacı duyulduğu durumlarda bankalar tarafından yapılır. Bankalar bu analizi kendileri için yaparlar. Çünkü müşterisine vereceği borcu ödeyip ödeyememe gücünü mali tablolardan analiz eder. Bir çok işletme kendi içinde mali tablolar analizini yapmamaktadır. Maalesef ki mali tablolar analizi, bankanın krediniz onaylanmadı sonucuyla şirket sahibinde önem taşır. Ancak şu unutulmamalıdır ki ister kredi kullanın ister kullanmayın, eğer aktif bir işletmeyseniz geleceğinizi görmek için mutlaka geçmiş dönemlerle ilişkilendirilip gelecek için aksiyon planları hazırlanmalıdır. Bu arada sade ve sadece yapılacak mali tablo analizi de yeterli değildir. Yapılan bu analizde oluşturacağınız aksiyon planınıza ekonomik şartlar doğrultusunda en üst düzeyde uygulamanız gerekiyor. Sadece analiz etmek yetersiz kalır. Uygulamaya geçmezseniz analizin bir faydasını göremezsiniz.